Morava nas voda othranila !!!

media-ps.rs

 

Morava nas voda othranila !!!

20/12/2017

Oj, Moravo…Morava nas voda othranila, Morava je more, Morava je moja, … svojatamo reku Moravu, jer živimo na njenoj obali. Sebični smo, ne damo Moravu nikome. Želimo da se naš grad zove Moravagrad.

Morava je tiha reka, koja se povremeno razgoropadi samo da bi nam kazala da je starija od nas. Mi bi da je ukrotimo, spajamo mostom njene obale, a ona se podigne i poruši sve.

Morava ima osobine kao praslovenska boginja po imenu MORA ili MORANA koja je povezana sa bogom Morasom i kikimorom – demonima zla. Goropadna Morava kao da je demonska reka.

trong>Od Indije do Atlantika ima mnogo Morava. Stari Grci su zapisali Margianis, a na sankritskom jeziku se spominje Margus. Na Ptolomejovoj karti je nacrtana reka Moshins. U Herodotovoj istoriji reka se nazivala Brongos.

Rimljani su zabeležili tri reke – Angrus (Južna Morava), Brongus (Zapadna Morava) i Margus (Velika Morava).

Naselje na desnoj obali Velike Morave na ušću reke Ravanice, kastrum u rimskoj imperiji, upamćen je kao Horeum Margi (Žitnica Morave). A Morava grad ili Moravija (Margum) je bilo naselje na ušću Velike Morave u Dunav.

Morava postoji i u Češkoj. Tamo je to najuređenija reka koja je posle velikih poplava u nedavnoj istoriji savladana izgradnjom nasipa i skraćenjem toka, uz zadržavanje rukavaca za prijem velikih voda.

Ideja o plovnosti Velike Morave je stara skoro dva veka. Prema jednom dokumentu koji se čuva u istorijskom arhivu u Jagodini ukazuje se da je pitanje plovidbe Velikom Moravom pokrenuto još 1841. godine, kada su četiri poštanske lađe iz Dunava dolazile do Ćuprije.

[crellyslider alias=“suncica“]

Samo tri godine kasnije, dok su Turci još uvek bili na ovom delu Balkana, osnovano je srpsko-francusko Parobrodsko društvo za plovidbu na Dunavu, Savi i Moravi.

Godine 1859. jedna francuska kompanije se obratila Milošu Obrenoviću da dobije dozvolu na 30 godina da se njeni parobrodi kreću Velikom Moravom. Ugovor je potpisan, ali i raskinut 1864. godine.

Plovnost Morave je istraživao, prema Glasniku Srpskog učenog društva iz 1869. godine, oficir Aleksić.

Srbin, knez Igor Eugen Lazarević Hrebeljanović je 1879, godine naručio u Beogradu projekat kanala Dunav – Morava – Vardar – Egejsko more. Projekat ovog kanala je izradio Nikola Stamenković, profesor Univerziteta u Beogradu. Glavna trasa kanala je i danas aktuelna. Ovaj projekat je imao promociju 1900. godine na srpskom jeziku i 1932. godine ne engleskom jeziku.

Godine 1900. profesor Stamenković je izradio projekat o plovnosti Velike Morave koji su podržali Englaska i Nemačka, a 1907. godine i Amerika. U Nju Džersiju je osnovana američka kompanija za snimanje plovnog puta Morava – Vardar.

Nakon pola veka, na osnovu zajedničkog zahteva vlada Grčke i SFRJ, godine 1961. aktuelizovano je pitanje plovnosti Moravom, pa je inženjer Konstantin Bobrov napravio svoju studiju plovnosti, koja je zadržala sve glavne karaktirstike studije iz 1900. godine.

Godine 1973. „Preduzeće Ivan Milutinović“ iz Beograda je napravilo novu studiju „Plovni put Morava – Vardar (Aksios)“. Eksperti Ujedinjenih nacija revidirali su ovaj projekat i odobrili ga, da bi 1990. godine Evropska zajednica (ZET) finansirala studiju vodoprivrednog uređenja Vardara.

Godine 1987. na videlo dana se pojavila „Predinvesticona studija korišćenja hidroenergetskog potencijala reke Velike Morave“, koju su napravili inženjeri iz Energoprojekta Beograd.

Kada je 1992. godine otvoren kanal Rajna – Majna – Dunav, koji je započeo još 793. godine Karlo Veliki, obnovljena je ideja izgradnje kanala Dunav – Morava – Vardar. Kanal kroz Srbiju i Makedoniju bi skratio vodeni put sa severa ka Sueckom kanalu i izbegao bi se put preko Crnog mora i moreuzi Bosfor i Dardaneli.

Godine 1998. inženjeri Božidar i Miodrag Jovanović predstavili su javnosti studiju „Hidroenergetsko-plovidbeni sistem Morava“. Višenamensko korišćenje potencijala Južne i Velike Morave je razrađeno u dve varijante, nazvane „rečna“ i „kanalska“,

Početkom ovog veka profesor Nenad Mileusnić, član odbora za ekonomske nauke SANU aktuelizovao je izgradnju kanala i isticao je proizvodnju električne energije, kao i vodosnabdevanje i navodnjavanje u Pomoravlju.

Kinezi su kupovinom morske luke Pirej u Grčkoj postali zainteresovani da se napravi kanal Morava – Vardar. Srpsko Ministarstvo prirodnih resursa i prostornog planiranja je objavilo „Studiju izvodljivosti kanala Morava“, ali ostavljajući neobjavljen tajni dogovor sa kineskim partnerom.

Naravno, stanovnici Ćuprije su nemoćni da bilo šta pokrenu u vezi regulacije Velike Morave i izgradnje plovnog puta, makar na delu od Dunava do Ćuprije i kasnije do Niša.

Morava projekat

Nije san da bi izgradnja energetsko-plovidbenog sistema „Morava“, koji je tehnički izvodljiv i ekonomski opravdan, mogla da se završi za desetak godina. Dobila bi se jeftina električna energija (obnovljivi izvori energije), sprečile bi se poplave, održavao bi se nivo podzemnih voda, omogućile bi se dve žetve godišnje bez uticaja suša i poplava, povećalo bi se uzgajanje riba i stvaranje pratećih industrijskih objekata, turizam bi postao značajan izvor prihoda u većini opština pored reke. Vodosnabdevanje u svim naseljima postalo bi uredno, a sistem prečišćavanja otpadnih voda i sprečavanje divljih deponija uticali bi na visok nivo ekološke zaštite.

Svi koji žive pored Velike Morave postali bi pravi Moravci, ljudi koji ne samo da traže od reke, nego joj i daju. Onda bi imali pravo da kažemo da nas je Morava voda odhranila, da je Morava more, da je Morava moja, … da svojataju reku Moravu, jer žive na njenoj obali.

NAJNOVIJE VESTI

[crellyslider alias=“bannerfront300x600″]

VESTI GRADA ĆUPRIJA