Biblioteka u Ćupriji obeležava 155 godina bibliotečke delatnosti na području ćuprijske opštine, a svečana akademija povodom obeležavanja jubileja biće održana u Kosoj sali ćuprijske Gimnazije u četvrtak, 21. decembra 2023. godine sa početkom od 17 časova.
Prva Čitaonica u Ćupriji osnovana je 29. decembra 1868. godine na inicijativu i uz veliko zalaganje Antonija Pelivanovića, tadašnjeg predsednika ćuprijskog Okružnog suda i narodnog poslanika.
Čitaonica je sa manjim prekidima radila sve do Prvog svetskog rata.
Posle Prvog svetskog rata, 1927. godine u Ćupriji se ponovo osniva čitaonica pod nazivom „Građanska kasina i čitaonica“. Osnovni cilj ove čitaonice bio je da u najširim slojevima građanstva radi na duhovnom usavršavanju i kulturnom preporodu.
U Ćupriji je 24. marta 1938. godine osnovan „Kulturno-prosvetni klub“, koji je okupljao uglavnom intelektualce, službenike i studente. Klub je, pored ostalog, imao i svoju biblioteku.
Posle Drugog svetskog rata, formirana je neka vrsta omladinske biblioteke, a nalazila se u Sokolskom domu. Od 1946. godine ova biblioteka je prerasla u prvu posleratnu gradsku biblioteku.
Rešenjem Narodnog odbora opštine Ćuprija od 30. maja 1961. godine, biblioteka je određena za Opštinsku matičnu biblioteku za područje opštine Ćuprija, što predstavlja i akt osnivanja biblioteke i početak rada ustanove u sadašnjem obliku.
Iz Sokolskog doma biblioteka je 1970. godine preseljena u lokal oficirske zgrade , koja je sagrađena posle Drugog svetskog rata, u ulici Cara Lazara broj 12.
Opštinska matična biblioteka promenila je naziv 25. novembra 1977. godine u Narodnu biblioteku „26. septembar“. Biblioteka se 13. septembra 1986. godine seli u zgradu u ulici Milice Cenić broj 15, gde se i danas nalazi, a 27. avgusta 1987. godine doneta je odluka da se biblioteka preimenuje u Narodnu biblioteku „Dušan Matić“.
Sedamdesetih i osamdesetih godina prošlog veka radilo je i nekoliko seoskih biblioteka, ali njihova aktivnost nije dugo trajala.
Ovo je kratka istorija bibliotečke delatnosti i javnih biblioteka u našem gradu.
Danas Narodna biblioteka „Dušan Matić“ nastavlja tradiciju ćuprijskog čitališta i iz tih razloga se Dan biblioteke u Ćupriji obeležava 29. decembra, na dan kada je 1868. godine osnovano prvo Čitalište u gradu na Moravi.
Za 155 godina ova ustanova kulture prešla je put od mesnog čitališta do samostalne ustanove. Tokom ovog dugog perioda, Biblioteka u Ćupriji se dosta menjala: menjala se zgrada, naziv, knjižni fond, broj zaposlenih… Ali, misija Biblioteke svih ovih godina ostala je ista: to je bilo mesto gde se žitelji našeg grada okupljaju oko knjige, mesto gde se razvija i širi ljubav prema knjigama i čitanju.
Biblioteka je istinski čuvar kolektivnog pamćenja. Sve ovo nas s razlogom čini najvažnijom ustanovom kulture u gradu.
Biblioteka danas ima blizu 5000 članova, a pravo na besplatan upis imaju deca predškolskog uzrasta i učenici prvog razreda osnovnih škola, deca iz hraniteljskih porodica, penzioneri, građani stariji od 65 godina i dobrovoljni davaoci krvi.
Knjižni fond biblioteke broji oko 65. 000 knjiga. Pored knjiga, korisnicima naših usluga u Čitaonici na raspolaganju stoje i dnevne novine (Politika i Večernje novosti) i veliki broj drugih stručnih časopisa.
Pored bibliotečko-informacione delatnosti, biblioteka posebnu pažnju poklanja i kulturno-obrazovnoj delatnosti. Savremena biblioteka, osim iznajmljivanja publikacija, ima za cilj i socijalizaciju građana, šrenje pravih vrednosti u kulturi i podsticanje i promovisanje različitih oblika kulturnog i umetničkog stvaralaštva.
Godišnje se u ćuprijskoj biblioteci organizuje oko 80 različitih kulturnih dešavanja: promocije knjiga, izložbe, kreativne radionice, koncerti, predavanja, pozorišnih predstava…
Najvažnija kulturna manifestacija koju biblioteka organizuje jesu Matićevi dani. Manifestacija je posvećena književniku i akademiku Dušanu Matiću, koji je rođen u Ćupriji 13. septembra 1898. godine.
Pored Matićevih dana, treba pomenuti i manifestaciju „Biblioteka noću – Ćuprija budna uz knjigu“. Manifestacija se organizuje povodom Međunarodnog dana knjiga i tog dana biblioteka radi sa korisnicima do 24 časa, do ponoći, uz bogat i ranovrstan kulturno-zabavni program tokom celog dana.
Za učenike osnovnih i srednjih škola, tokom zimskog i letnjeg raspusta, biblioteka priprema veliki broj kreativnih radionica.
U svojim aktivnostima, posebnu pažnju poklanjamo socijalno osetljivim kategorijama stanovništva: deci sa posebnim potrebama, deci predškolskog i školskog uzrasta i starijim građanima.
PLANOVI ZA BUDUĆNOST
Naši planovi za budućnost vezani su za dalje unapređenje rada u oblasti bibliotečko-informacione delatnosti. To podrazumeva dalje poboljšanje tehničke opremljenosti biblioteke i kontinuiran rad na obnovi knjižnog fonda novim publikacijama. U kulturno-obrazovnoj delatnosti, različitim programima i aktivnostima, nastavićemo rad na popularisanju knjiga i čitanja kod najmlađe populacije.
LEGAT DUŠANA MATIĆA
Sastavni deo biblioteke je Legat Dušana Matića. Deo svoje zaostavštine Dušan Matić je ostavio svom rodnom gradu odnosno biblioteci. Legat – Spomen soba Dušana Matića nalazi se i našoj ustanovi od 1986. godine. Legat se sastoji od lične biblioteke Dušana Matića, njegove radne sobe, dokumenata, priznanja i nagrada koje je dobijao, crteža, prepiski, rukopisa i mnoštva druge bibliotečke građe.
Zbog izuzetnog značaja za kulturno nasleđe Srbije, Ministarstvo kulture i informisanja Vlade Republike Srbije je 2014. godine donelo Odluku da se Legat Dušana Matića stavi na Listu stare i retke bibliotečke građe od velikog značaja za nacionalnu kulturu, a ova Odluka je objavljena u Službenom glasniku RS (broj 34/26. mart 2014).
Legat sadrži ogromno bogatstvo materijala za istraživanje i izučavanje.
PRIJATELJ TEKSTA
