14/01/2018
Topli prvi januarski dani 2018. godine izmamili su mnogobrojne šetače u park pored Velike Morave. Mlađi su prepričavali zgode iz novogodišnje noći, da li je muzika bila na nivou, ko je kome slao pogledom skrivene poruke i želje, da li se boja haljine slagala sa bojom cipela ili zašto su On i Ona ostali toliko dugo sami u toaletu. Stariji su kritikovali televizijski program prisećajući se kako je nekada bio mnogo zanimljiviji.
trong>Uz neizostavni podvarak sa suvim rebrima penzioneri su u novogodišnjoj večeri odgledali početak serije o stvaranju srpske države u srednjem veku, pa su se u šetnji pored reke nadmetali u poznavanju istorije.
Svi su ipak iščekivali Božić i Srpsku Novu godinu.
A da li građani Ćuprije zaista poznaju Ćupriju?
U školskom programu iz istorije nema mnogo detalja o istoriji lokalnog zavičaja. Proučavaju se Grci i Rimljani, Kolumbo i prvi koraci na Mesecu, ali se zaboravlja na sopstveno poreklo. O Srbima i Slovenima đaci u Srbiji uče iz „nemačkih knjiga“. Svako ko pokuša da se bavi „zabranjenom arheologijom“ biva satanizovan u društvenom okruženju.
Zvala se Ćuprija nekada Ravno, pa se na grbu nalazi godina 1215. u znak sećanja na prvi pisani dokument u kome se spominje slovensko ime Ravno. Doduše, na istom mestu pored reke je prethodno bio rimski kastrum Horeum Margi koji je nastao u prvim vekovima posle rođenja bogočoveka Isusa Hrista.
Zaboravljeno je da se vreme na ovim prostorima merilo starim kalendarom po kome je 2018. godina 7.527 godina i da Srbija slavi 1525 godina postojanja, od prvog srpskog kralja Svevlada. Srpsko četvorojevanđelje, najstariji srpski rukopis, pisano je u periodu od 6000. do 6038. godine, odnosno po katoličkom kalendaru pape Grgura 13, od 492. do 530. godine posle Isusa Hrista. Sveti Sava je u leto 6707. uneo „Srpski kalendar“ u Zakonopravilo, u prvi ustav Srpske pravoslavne crkve, pa je Srpski kalendar postao zvanični kalendar srpskog naroda i Srpske pravoslavne crkve.
Ne uči se danas u školama kako je hrišćanstvo prenošeno iz Jerusalima ka Balkanskom i Apeninskom poluostrvu. Da li smo zbog prevelikog uticaja Vatikana učili da su Slovenili nastanili Balkan nekoliko vekova nakon pojave hrišćanstva ili zbog nečeg drugog, tek po neko sada zna da su prve mitropolije i episkopije u ovom delu današnje Srbije nastale u Kostolcu i u Ćupriji u četvrtom veku. Prvi mitropolit iz Kostolca zvao se Amant, koji se pominje u vezi sa saborom u Serbici (Serdici) ili današnjoj Sofiji u 4. veku Hristove ere. Episkop iz Horeum Margija zvao se Zosim, takođe učesnik sabora u Serdici. U 6. veku obnavljaju se ova dva grada, nakon rušenja od strane varvara (Avara i Huna), kada je opet u Kostolcu postavljen mitropolit, a u Ćupriji episkop.
Zabeleženo je da je Vojni put (Via militaris) išao pored Dunava na istok, do Viminacijuma, odakle je skretao na jug kroz Magnu Moraviu – Veliku Moraviju i petoga dana pešak je mogao stići u drugi po veličini i značaju grad u tzv. Gornjoj Meziji – Horeum Margi ili drevni srbski mitski Trojan grad, odnosno na lokaciju današnje Ćuprije.
Veliki župan Stefan Nemanja veštom diplomatijom i snagom oružja iskoristio je istorijske i političke prilike u svetu, dopustio je prolazak krstaške vojske kroz svoju zemlju i proširio teritorije države. Nemanju je pre svega zanimala Moravska Srbija i njene teritorije kao nezaobilazni geostrateški faktor, i nastojao je da ovlada i desnom obalom Velike Morave. Zbog nje je i izašao na megdan vizantijskom caru Isaku Anđelu, ali je u bici na Moravi bio poražen i sam izranjavljen. Isak Anđel je uprkos svojoj pobedi, ipak poklonio desnu obalu Morave poraženom Nemanji. Sam Nemanja se posle bitke lečio u selu Lešju, pored izvora čudotvorne vode.
Početak svetske civilizacije se vezuje za širi region današnje Srbije. Otuda i uporno zapadnjačko negiranje da su Srbi najstariji narod, odnosno tvrdnja da su se Srbi na ove prostore doselili nakon propasti Rimskog carstva. Ili je sve ovo samo nametnuta tema da se zaborave današnje muke i stvori privid nebeskog naroda.
Tragovi vinčanske kulture, kao što se zna, pronađeni su najpre kod sela Vinče u blizini Beograda, zatim kod Šapca, kao i u Harbovu iza Đerdapa… U dolini Velike Morave otkriven je čitav niz velikih vinčanskih naselja: Drenovac i Slatina kod Paraćina (na Koridoru 10), Supska kod Ćuprije, Belica kod Jagodine, Selevac kod Smederevske Palanke, zatim Divostin kod Kragujevca, Pločnik kod Prokuplja, Gradac kod Lebana…
„Jedna od najvećih tekovina stajstva je pojava prve pismenosti, ali ne u današnjem smislu te reči. Najpre su zanatlije upotrebljavale razne šare da bi ukrasili ili obeležili svoja oružja ili alate. Ponovljeni izbor šara i njihovo oblikovanje dovode do ponavljanja nekih znakova koja počinju da označavaju nešto posebno. Možemo pouzdano reći da su podunavski Praserbi iz vremena stajstva postavili čvrste temelje srpskoj i evropskoj pismenosti. Isto tako je neosporno da je podunavska kultura prekrila čitavu Evropu, Zapadnu Aziju i Severnu Afriku. Pred kraj stajstva javljaju se novi činioci u podunavskoj kulturi koji će prouzrokovati veliko širenje Podunavaca kroz Evropu i Malu Aziju“, tvrdi dr Jovan Deretić, u delu „Antička Srbija“.
U literaturi je zabeleženo da je lokalitet Stubline u selu Supska kod Ćuprije bio otkriven još pre Drugog svetskog rata od strane stručnjaka Niškog narodnog muzeja, koji je preduzimao, za ono vreme, veoma široke aktivnosti na evidentiranju arheoloških lokaliteta tadašnje Moravske banovine. Otkopani materijal sa ovog nalazišta deponovan je u niškom muzeju, ali je, nažalost, u velikoj meri uništen prilikom savezničkog bombardovanja Srbije 1944. godine. Već tada su arheolozi iz Niša utvrdili da materijal nađen na praistorijskom lokalitetu Stubline kod Supske pripada vinčanskoj grupi. Avgusta 1959. godine na ovaj lokalitet dolazi grupa stručnjaka iz Arheološkog instituta u Beogradu, predvođeni Dragom i Milutinom Garašaninom, a u okviru projekta istraživanja praistorije na tlu Pomoravlja, u saradnji sa Narodnim muzejom iz Beograda. Pažnju stručne javnosti na lokalitet Stubline u Supskoj ponovo je skrenuo profesor istorije u ćuprijskoj gimnaziji Igor Porfjanov, poreklom Rus, osnivač zavičajnog muzeja u Ćupriji i njegov prvi direktor. On je sa ovog, ali i drugih lokaliteta prikupljao materijal i izlagao ga u muzejske vitrine.
Bilo kako bilo, istoriju zavičaja malo građana Ćuprije poznaje. Šetajući u parku pored Velike Morave, u iščekivanju proslave Srpske Nove godine, poneko se zapita zašto je sve to tako, zašto se sve svodi na mitove i legende, zašto se ne istražuje i dokumentuje prava istorija, zašto se svesno prećutkuje ono čime bi se mnogi hvalili.
Stari profesor dr Đorđe Janković je o zabranjenoj istoriji Srba napisao:
„Gazdama ne odgovara da Srbi imaju samosvest da su svoji na svojemu, oduvek, da imaju istorijsko pravo staro hiljadama godina, da imaju otadžbinu, zemlju otaca, a ne domovinu gde slučajno žive kao Hrvati ili Amerikanci, ili kao neka britanska, nemačka ili francuska nacija, obrazovana, kako kažu, u XVIII–XIX stoleću.“
